گردشگری پزشکی که به آن مدیکال توریسم، توریسم جراحی یا سفر پزشکی هم گفته می شود، سفرهایی به قصد دریافت مراقبت های پزشکی است. بسیاری از بیماران به دلیل هزینه نسبتا پایین انجام یک فرایند در کشور دیگر و عدم قرارگیری در فهرست انتظار، سفر پزشکی را انتخاب می کنند. برخی دیگر برای انجام درمانی به کشور دیگر سفر می کنند که در کشور خودشان انجام نمی شود. مثالهایی از این درمان ها عبارتند از کشت و پیوند سلول های بنیادی و جراحی های تغییر جنسیت.
سابقه و رشد سفرهای پزشکی
سفر مسافران به نقاط دیگر برای برخورداری از مراقبت های پزشکی به صدها و هزاران سال قبل برمی گردد. برای مثال کسانی که در یونان باستان به آسقلبیوس (خدای طب در افسانه های رومی و یونانی) معتقد بودند، سفری طولانی را تا معبد اون در اپیدائوروس می رفتند و تحت درمان ترکیبی از دعا، روزه و مراسمات مذهبی قرار می گرفتند.
اما روند سفر به کشورهای دیگر برای جراحی، یک پدیده نسبتا جدید است. این رشد به موازات رشد فوق العاده گردشگری پزشکی در اوایل قرن 21م رخ داد. برای مثال در حدود 1.5 میلیون امریکایی در سال 2010 برای برخورداری از مراقبت های پزشکی به یک کشور دیگر سفر کردند (دو برابر سه سال قبل خود).
دلایل افزایش محبوبیت سفرهای پزشکی
سفر پزشکی به زمانی گفته می شود که فرد برای برخورداری از مراقبت های پزشکی از یک کشور به کشور دیگری سفر می کند. هرساله میلیون های نفر از کشورهای غربی، برای مقاصد مختلف و به خصوص جراحی های زیبایی، سفرهای پزشکی را در دستور برنامه زندگی خود قرار می دهند.
فرد به دلایل مختلفی برای مراقبت های درمانی به کشورهای دیگر سفر می کنند:
- هزینه: برای برخورداری از مراقبت های درمانی که شاید از کشور خود فرد ارزانتر باشد. برای مثال هزینه جراحی پروتز سینه در امریکا خیلی بیشتر از کشورهایی مثل ترکیه و ایران است.
- فرهنگ: فرد ممکن است برای دریافت خدمات درمانی از سوی افراد همزبان و هم فرهنگ به کشور دیگری سفر کند. برای مثال بسیاری از ایرانیانی که در امریکا، کانادا و استرالیا زندگی می کنند، با انجام خدمات دندانپزشکی در ایران راحت تر هستند.
- عدم دسترسی یا نگرفتن تاییدیه یک روش درمانی در کشوری بخصوص: افراد برای برخورداری از درمانی که شاید در یک کشور از تاییدیه های لازم برخوردار نباشد، به نقاط دیگر سفر می کنند.
رایج ترین درمان های انجام شده در سفرهای پزشکی عبارتند از دندانپزشکی، جراحی، جراحی زیبایی، درمان ناباروری، پیوند اعضا و درمان سرطان.
سفرهای پزشکی می تواند خطرناک باشد.
خطر بروز مشکلات مختلف می تواند به کشور مقصد، مرکز درمانی و وضعیت روانی و جسمی خود بیمار برای انجام یک جراحی بستگی داشته باشد. از مسائل دیگری که می تواند خطر بروز مشکلات را افزایش دهد عبارتند از:
بیماری های عفونی
هر درمانی با احتمال بروز خطراتی همراه است و از جله خطرات همراه با انجام درمان در کشورهای دیگر عبارتند از عفونت، عفونت خونی، عفونت اعضای پیوندی و بیماری هایی مثل هپاتیت بی، هپاتت سی و ایدز.
مقاومت آنتی بیوتیکی
مقاومت در برابر آنتی بیوتیک قطعا یکی از نگرانی ها و مشکلات جهانی است، اما احتمال بروز عفونت مقاومت در برابر آنتی بیوتیک در بعضی کشورها بیشتر است. باکتری های مقاوم در برابر داروها با بروز بیماری های عفونتی در میان گردشگران پزشکی همراه می شود.
کیفیت درمان
شرایط لازم برای اخذ پروانه کار و اعتبار مراکز درمانی بعضی از کشورها در مقایسه با استانداردهای رعایت شده در امریکا متفاوت است. شاید در بعضی از کشورها از داروهای تقلبی و دستگاههای پزشکی با کیفیت پایین تر استفاده شود.
چالش های ارتباطی
برقراری ارتباط با کارمندان کشور مقصد سفر پزشکی و افراد حاضر در مرکز درمان می تواند برای برخی بیماران چالش برانگیز باشد. درمان در مراکز درمانی غیرهمزبان می تواند به سوء تفاهم هایی در روند درمان منجر شود.
سفر هوایی
سفر هوایی بعد از جراحی می تواند احتمال تشکیل لخته خونی مثل ترومبوز وریدی عمقی را افزایش دهد. اگر تحت جراحی سینه یا شکم قرار گرفته باشید، باید برای جلوگیری از تغییرات فشار جو حداقل باید تا 10 روز بعد از جراحی از سفر هوایی خودداری کنید. افرادی که تحت تا جراحی صورت، پلک یا بینی با لیزر قرار گرفته باشند نیز باید بین جراحی و پروازشان حداقل 7 تا 10 روز فاصله بیاندازند.
سهم ایران از سفرهای پزشکی
پزشکان بااستعداد ایرانی همیشه در طول تاریخ جهان معروف بوده اند و نظریات و دستاوردهای آنها در برترین دانشگاههای جهان تدریس شده است. نگاهی بر گردشگری پزشکی ایران نشان می دهد که افراد بسیاری از کل دنیا، سفر به ایران را برای برخورداری از خدمات درمانی ترجیح می دهند. ایران در مقایسه با کشورهای دیگر منطقه، امتیازات مختلفی دارد که آن را به انتخاب اول در میان مقاصد سفرهای پزشکی تبدیل می کند.
سفرهای پزشکی به ایران از ویژگی های مختلفی برخوردار است که باعث می شود تا توریست ها ایران را یکی از اولویت های خود در سفرهای پزشکیشان قرار دهند. وجود ویژگی ها و امتیازات بیشتری ایران، گردشگران را تشویق می کند تا کشور ما را به عنوان مقصد گردشگری پزشکی خود انتخاب کنند.
معروفترین مراکز درمانی و جراحی زیبایی ایران کدام است؟
در سفر به ایران از خدمات پزشکی حوزه های مختلفی می توان استفاده کرد و همچنین، ایران یکی از مراکز جراحی زیبایی و به خصوص جراحی زیبایی بینی است.
براساس بررسی سوابق سفرهای پزشکی ایران، معروفترین جراحی های انجام شده از بین تمامی جراحی هایی که در سفر پزشکی به ایران انجام می شود، عبارتند از:
- جراحی زیبایی بینی
- جراحی های زیبایی مختلف
- کاشت مو
- جراحی لاغری
- دندانپزشکی زیبایی
- مداوای بیماری های قلبی
- درمان بیماری های چشمی
- درمان ناباروری
- سرطان
آیا سفرهای پزشکی ایران در حال شکوفایی است؟
متاسفانه ایران یکی از مقاصد سفرهای پزشکی از کل جهان نیست. اگرچه صنعت گردشگری پزشکی ایران، پتانسیل جذب افراد بسیار بیشتری از سراسر دنیا را دارد، اما اندازه این صنعت و مراکز ارائه کننده خدمات پزشکی در سطح جهانی هنوز به اندازه کافی گسترش نیافته است. کارشناسان درمانی و تصمیم گیران می توانند با سرمایه گذاری در زیرساختهای فناوری ارتباطی به توسعه مراکز توریسم پزشکی و جذب گردشگران بیشتر این حوزه کمک کنند. صنعت گردشگری پزشکی ایران برای جذب بیشتر مسافران پزشکی باید دسترسی این افراد به مراکزی را تضمین کنند که اطلاعات مناسبی از خدماتشان، پیوستگی و مداومت درمان، پذیرش آنلاین و سرکشی پیوسته به وضع بیمار را ارائه می کنند.
فاکتورهای دیگری مثل شرایط اقتصادی و سیاسی نیز می تواند در این موضوع تاثیرگذار باشد. تحریم های اعمال شده بر ایران نیز تمایل افراد خارجی به سفرهای پزشکی به ایران را کاهش داده است.
