روستای خرده بلاغ (خیردا بولاق)

روستای خرده بلاغ (خیردا بولاق) کاغذکنان در استان آذربایجان شرقی شهرستان میانه و بخش کاغذکنان قرار دارد و از نظر سیاسی و جغرافیایی با توجه به مرزی بودن آن با استان اردبیل و شهرستان خلخال از اهمیت زیادی بر خوردار است.

وسعت آن با توجه به شرایط اقلیمی که قسمت غربی آن در فلات و مرتفع کاغذکنان که تا ۲۰۰۰ متر ارتفاع قرار دارد و تقریبا مسطح است زمین‌های دیگرش در دره‌های عمیق‌تر تا روستای سورق ادامه دارد و در قسمت غربی تر از آن تا رودخانه قزل اوزن و سد استور ادامه دارد که این قسمت با توجه به شیب زیاد و صعب العبور بودن بسیار زیاد و وسیع است و به همین دلیل باعث شده که مساحت اراضی این روستا باتوجه به غیر قابل استفاده بودن بیشترین مساحت را دارا باشد.

روستای خیردا بلاغ یک روستای قدیمی است که کوه مرموزی روبروی ده قرار دارد بنام جهانکوه (جانگو) که افسانه‌های زیادی در مورد آن بین اهالی شایع است و در باغات و حوالی آن گورهای گبریان بسیار فراوان است و نشان دهنده قدمت آن می‌باشد.
براساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت این روستا ۱۵۱ نفر و تعداد خانوار آن، ۵۹ خانوار است.

مشاغل روستاییان:

• دامداری و کشاورزی: شغل اکثر ساکنان روستای خیردا بلاغ کشاورزی و دامداری می‌باشد.
  مردمان این روستا محصولاتی متنوعی مانند گندم، جو، عدس، نخود(لپه)، وغیره تولید می‌کنند.

• دامپروری: دامپروری به عنوان یکی از رشته‌های مهم فعالیت‌های اقتصادی و کشاورزی محسوب می‌شود که می‌توان آن را مکمل کشاورزی دانست.
  پرورش و نگهداری دام در روستا به شرایط آب و هوایی و مقدار مراتع بستگی دارد یعنی هر جا که مراتع زیاد و آب و هوا مناسب باشد بیشتر به پرورش دام جهت استفاده از فراورده های آن می‌پردازند.
  روستای خورده بلاغ یکی از مناطق مهم برای پرورش و نگهداری انواع دام بشمار می‌رود. دامداری در روستا بیشتر به شکل سنتی آن رایج بوده و هر خانواده در حد نیاز خود تعدادی گاو، گوسفند، بز و… پرورش می‌دهند.

• باغداری: در روستای خورده بلاغ میزان محصول تولید شده نسبت به وسعت باغات کم است. سیب سبز، سیب سرخ، گردو، آلو، زرد آلو، توت، به، گیلاس، آلبالو، گلابی وحشی، سنجد، بادام، انگور، زالزالک، ازگیل، و درختانی دیگری هم وجود دارد که میوه ندارد از جمله بید، درخت تبریزی، چنار، چالگو و… از درختان بدون میوه‌ای هستند که می‌توان نام برد که در این روستا رشد خوبی دارند.

• زنبورداری: هرجا که گل است و امکان ایجاد باغ و مراتع و کشت علوفه برای دام ها وجود دارد استعداد نگهداری از زنبور عسل هم نهفته است در روستای خرده بلاغ هم وجود باغات فراوان، چمن‌زارها و مراتع سرسبز و خرم و همچنین زمین‌های وسیع زیر کشت زمینه مساعدی را برای پرورش زنبور عسل فراهم آورده است.
  در این منطقه مقدار اندکی کندوی زنبور عسل وجود دارد. زنبورهای عسل علاوه بر تولید عسل و موم مهمترین کاری که انجام می‌دهند گرده افشانی است که در افزایش میزان محصولات کشاورزی مخصوصاً افزایش میزان میوه در ختان نقش بسزایی دارد.

• مرغداری: پرورش طیور معمولاً به دو روش سنتی و صنعتی رایج است. ولی دراین روستا پرورش طیور سنتی می‌باشد. پرورش سنتی طیور بدین صورت است که درکل روستا هر خانواده در حیاط منزل خود اقدام به پرورش تعدادی مرغ، خروس، اردک، غاز و… می‌نمایند.
  هدف از پرورش طیور در روش سنتی بیشتر استفاده از تخم و یا گوشت آنهاست ولی مقدار تخم و گوشت طیور در روش سنتی محدود بوده و فقط برای رفع نیازهای خانواده می‌باشد.

• صنایع دستی: «منظور از صنایع دستی روستایی آن نوع از صنایع ساده و بدون پیچیدگی تکنیکی است که در روستا به عنوان منبع در آمد و شغل تکمیلی در مواقع بیکاری فصلی بدان پرداخته می‌شود. و خانوار روستایی از مزایای آن استفاده می‌کنند. تا بدین وسیله هم بتوانند از اتلاف وقت خود جلوگیری کنند و هم کالای را تولید کند و در نهایت پاسخی به نیازهای مصرفی خانواده خودبدهد.» صنایع دستی کالاهای هستند که علاوه بر جنبه مصرفی و در آمدزا بودن برای خانواده ها دارای ویژگی های هنری نیز می‌باشد.
  این صنایع معمولاً نقش مکمل فعالیتهای کشاورزی و دامپروری را دارند و اغلب هدف از تولید رفع نیاز خود خانواده می‌باشد و تنها مازاد آن به بازار عرضه می‌شود. از صنایع دستی مهم روستا که نمایانگر فرهنگ و آداب ورسوم مردم این روستا می باشد عبارتند از:

سبد بافی:

بافت سبد یکی از صنایع دستی مهم مردم روستای خیردا بلاغ می‌باشد. معمولاً از درختان، بید، چالگو، آلبالو و آلوچه به عنوان مواد اولیه برای بافت سبد استفاده می‌کنند. سبد بافان این روستا اغلب زنان و دختران هستند که از آن برای کارهایی چون حمل وسایل و… استفاده می‌کنند.
شالبافی: بافت جوراب، دستکش، کلاه پشمی، شال و بلوز از جمله صنایع دستی می‌باشد که تحت عنوان شالبافی از آنها یاد می‌شود. مردم روستای خورده بلاغ مخصوصاً زنان و دختران از سالها قبل با بافت بهترین دستبافت‌ها اوقات بیکاری خود را پر می‌کردند. با توجه به محسوس بودن بیشتر سرمای زمستان در خرده بلاغ شالبافی در این روستا بیشتر رایج می‌باشد.

گلیم بافی:

گلیم به عنوان نخستین زیرانداز بشر دارای سابقه تولیدی بسیارطولانی است اغلب گلیم بافان را زنان و دختران تشکیل می‌دهند. دستگاه‌های گلیم بافی از چهارچوب ساده‌ای تشکیل شده است.

خورجین بافی:

بافت این نوع صنایع دربین مردم روستا شایع است و از آن برای حمل اشیاء وسایل دستی و غیره استفاده می‌کنند. خورجین با نقوش خاصی بافته می‌شود. زنان از آن برای حمل و نگهداری اشیای گران قیمت و پوشاک خود نظیر پارچه و لباس استفاده می‌کردند. این وسیله که به صورت دو چشمه بافته می‌شود و از آن بیشتر به خاطر حمل اشیاء و لوازم و وسایل خانگی و کشاورزی استفاده می‌شود.
به این صورت که خورجین را به ترک اسب، الاغ، اسب یا گاوهای باربر(نر) می‌اندازند و وسایل را در چشمه‌های آن قرار می‌دهند طوریکه وزن هردو طرف یکسان باشد و خورجین به یک طرف سنگینی نکند.

چوال بافی:

جوال که در روستا به «چووال» معروف است توبره بزرگی است که برای نگهداری و ذخیره کردن گندم، جو و آرد در روستا بافته می‌شود. بافت جوال مانند بافت گلیم می‌باشد. و نقش‌های گلیم را روی جوال نیز می‌توان پیاده کرد ولی معمولاً نقش‌های آن نسبت به گلیم کمتر و ساده‌تر می‌باشد و رنگ‌های بکار رفته در آن محدودتر است.

جا متایی:

جامتایی به صورت کیف دستی امروزی می‌باشد که از تکه های فرش و جاجیم بافته می‌شود و با گل و بوته‌های رنگین تزئین می‌شود چوپانان هنگام صحرا رفتن و ایل هنگام کوچ خورد و خوراک روزانه خود را به آن می‌گذارند.

پوشش گیاهی:

از مهمترین گیاهان روستای خرده بلاغ می‌توان به آب‌تَره، ریواس، سیر کوهی، گل گاو زبان، زرد پیاز، انواع یونجه، فستوک گوسفندی، آویشن، جو وحشی، علف گندمی، پونه، کاکوتی، اسپرس، میخک، بومادران، بابونه، سیاه تلو، زرشک، قره میخ، آلوچه وحشی، نسترن، شیرخشت، قره تیکان، چاکلانقوش، چالگو و غیره … اشاره نمود.

گونه‌های جانوری و پرندگان:

گونه‌های جانوری و پرندگان روستای خرده بلاغ عبارت است از: انواع گنجشک، خرس، کبک، راسو، جوجه تیغی، سمور سنگی، عقاب، گراز، گرگ، روباه، خرگوش، سنجاب زمینی، قرقی، شاهین، بلدرچین، مار، عقرب و… می‌باشد.

اماکن مذهبی:

در روستای خیردا بلاغ یک مسجد و دو حسینیه وجود دارد که در مراسم‌های مختلف از آن استفاده می‌شود. ضمناً یکی از حسینیه ها به دلیل باران وبرف زیاد تخریب شده است و غیر قابل استفاده می‌باشد.

مدارس:

در روستای خیردا بلاغ دو مدرسه وجود دارد و در سالهای نه چندان دور در کلاس‌ها جایی برای سوزن انداختن نبود و در هر نیمکت سه نفر می نشستند و حتی از روستاهای اطراف هم برای کسب علم به این روستا می‌آمدند و در خانه‌های مردمان این روستا زندگی(مهمان نوازی مردمان این روستا را نشان می‌دهد) می‌کردند ولی امروزه به دلیل نبود دانش آموز کافی یکی از مدرسه‌ها تخریب شده است.

درمانگاه و مخابرات:

در روستا ی خرده بلاغ خانه بهداشتی وجود دارد که اهالی روستا در صورت کسالت به این جا مراجعه می‌کنند. و همچنین در روستای خرده بلاغ دفترپست مخابرات وجود دارد که در صورت لزوم مردم از آن استفاده می‌کنند.

منبع نوشته: khordhbelagh.blogfa.com

دکتر فیروز سیمین فر در کتاب خود «نگاهی نوین به اسامی کهن در شهرستان میانه» در مورد وجه تسمیه اسم روستا می‌نویسد:

خیردابولاق (Xirdabulaq)

خیردابولاق اسم روستایی در بخش کاغذکنان، دهستان کاغذکنان شمالی شهرستان میانه می‌باشد.

«خیردا» در زبان ترکی به معنای «کوچک» می‌باشد و به عنوان صفت برای بولاق بکار رفته است.

بولاق در زبان ترکی به معنی چشمه می‌باشد. با توجه به ساختار کلمه‌ی بولاق، واژه ی «بو» در زبان ترکی باستان به معنی آب بکار رفته است. همچنین «بو» در کتاب دیوان لغات الترک به معنی «بخار» نیز آمده است.

«لاق» پسوندی اسم ساز در زبان ترکی می‌باشد که اسم مکان می‌سازد. مثل اوتلاق (علفزار) و چایلاق (رودخانه)، قولاق (محل صدا) و غیره.

بنابر این بولاق به معنی مکان و جایگاه آب می‌باشد. در فصل زمستان که هوا سرد است از محل چشمه بخار قابل رویت متصاعد می‌گردد و از این نظر به عنوان مکان بخار نیز تلقی می‌گردد.

بنابراین با توجه به مطالب فوق خیردابولاق به معنی چشمه‌ی کوچک خواهد بود و آبادی خیردابولاق، روستای منسوب به چشمه‌ی مذکور خواهد بود.

روستای خرده بلاغ (خیردا بولاق)

برای مشاهده تصویر با سایز بزرگتر بر روی تصویر کلیک کنید

اگر اطلاعات موثق دیگری از روستای ‎خیردا بلاغ میانه دارید لطفاً آن را از طریق فرم دیدگاه‌های زیر با ما به اشتراک بگذارید تا به نام شما در این مطلب برای سایر خوانندگان به اشتراک بگذاریم.
و در صورتی که اطلاعات ارسالی را از کتاب یا وبلاگ خاصی بدست آورده‌اید لطفاً منبع آن را نیز همراه با مطلب ارسالی قید کنید.