روستای شیخدر آباد (شیخ دار آوا) و دربند زیبای آن

روستای شیخدر آباد (شیخ دار آوا) یکی از روستاهای استان آذربایجان شرقی است که در دهستان شیخ در آباد بخش مرکزی شهرستان میانه واقع شده‌است. و فاصله آن از میانه ۲۵ کیلومتر می باشد.

این روستا دارای طول جغرافیایی ۳۶/۴۷ و عرض جغرافیایی ۲۲/۳۷ و با ارتفاع ۱۴۰۰ متر از سطح دریا قرار دارد که در ۱۷ کیلومتری جنوب غربی شهرستان میانه واقع شده است و دارای ۷۰۰ خانوار می‌باشد.

براساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت این روستا ۱۶۸۱ نفر و تعداد خانوار آن، ۵۰۵ خانوار است.

روستای شیخدر آباد از دو رودخانه پر آب میانه به نام‌های آیدوغموش و قرانقو بهره می‌برد و اطراف رودخانه های مذکور مزارع کشاورزی حاصل‌خیزی دارد و سد آیدوغموش در حومه دهستان شیخدر آباد واقع می‌باشد.
و دارای تپه‌هایی به نامهای آیدوغموش(ج) – ساری قایا(ش) – چوقانی داغی(ج) -قارا تپه(ش.غ) است.

وجه تسمیه نام آبادی یک شیخ در روستا نیست بلکه در اصل نام آن «ایشیق در آباد» یا «ایشیق در آوا» که درآوا منطقه دره‌ای را گویند.

– مطالب فوق از کتاب میانه تالیف محمدصادق نائبی می‌باشد.

منبع نوشته: sheykhdarabad.blogfa.com

دکتر فیروز سیمین فر در کتاب خود «نگاهی نوین به اسامی کهن در شهرستان میانه» در مورد وجه تسمیه اسم روستا می‌نویسد:

شیخ دار آوا (Şixdarava)

شیخ دار آوا اسم روستایی در بخش مرکزی، دهستان شیخدرآباد شهرستان میانه می‌باشد که بصورت شیخدر آباد به فارسی نوشته شده است. افراد مسن ساکن روستا و منطقه، اسم آبادی را بصورت خیشتار آوا (Xiştarava) تلفظ می‌کنند.

در صورتیکه اسم اصلی روستا را شیخ داراوا در نظر بگیریم، «شیخ دار آوا» اسمی مرکب خواهد بود که از واژه‌های «شیخ» و «دار آوا» تشکیل شده است.

آقای نائبی در کتاب میانه شیخ را مخفف ایشیخ دانسته که از واژه‌ی ایشیق ساخته شده است.

اگر شیخ را کلمه‌ای مستقل در نظر بگیریم واژه‌ای عربی و بمعنی «مرد بزرگ و دانشمند، مرد پیر و مرشد» می‌باشد که وارد زبان فارسی و ترکی شده است.

«دار آوا» اسمی مرکب می‌باشد که از واژه‌های «دار» و «آوا» تشکیل شده است.

«دار» در زبان ترکی آذربایجانی به معنی «تنگ، باریک و کم عرض» می‌باشد.

آوا و آباد در زبان ترکی آذربایجانی به معنی آبادی و روستا می‌باشند. به این ترتیب با توجه به مطالب فوق مفهوم لغوی اسم آبادی، آبادی باریک و یا تنگ روشن و یا آبادی باریک و تنگ منسوب به شیخ خواهد بود.

از نظر موقعیت طبیعی، روستا در سطح بلندتری نسبت به جلگه‌ای میانه واقع شده و نور چراغ‌های آن در شب از فواصل دور قابل رویت می‌باشد و احتمال اینکه وجه تسمیه روستا این موضوع اخذ شده باشد بعید نمی‌باشد.

به نظر نگارنده همانطوریکه اهالی مسن ساکن آبادی و منطقه، اسم آبادی را خیشتار آوا بیان می‌کنند، شکل قدیمی و اصلی اسم روستا، خیشتار آوا بوده که در اثر گذشت طولانی زمان و تغییر و تحولات اجتماعی و پذیرش عمومی بهتر اسم حاصل از جا به جا شدن حروف اسم قدیمی، بصورت شیخ دار آوا در آمده است.

در اینصورت سابقه ی تاریخی اسم روستا به دوران مادها خواهد رسید.

خیشتار و اشکال فونتیکی دیگر آن نظیر، خئشتر و هشتَر (در اثر تبدیل حرف «خ» به حرف «ه» مثل تبدیل خئشتر خان به هئشترخان، از خئشتر ایجاد شده است) در اسامی باستانی و قدیمی استفاده شده است.

در کتاب تاریخ ماد، نوشته‌ی ا.م.دیاکونوف از اشخاصی به نام‌های خیشتریتی (خیشتر + ایتی)، حاکم نیمه مستقل اوایل دوران ماد که در اتحادیه قبایل ماد شرکت نمود و هوخشتره (هو+ خشتره)، حکمران مقتدر ماد که دولت آشوری را در هم شکست نامبرده شده است.

واژه‌ی هئشتر در اسم منطقه ی هئشتری (هئشتری «هئشترلی»، هشت رود) که از نظر جغرافیائی در سمت خیشتر آباد (شیخ در آباد) واقع می‌باشد، نیز استفاده شده است.

بنابراین خیشتار آوا به مفهوم روستا و آبادی منسوب به شخص خیشتار (خیشتر) خواهد بود.

روستای شیخدر آباد (شیخ دار آوا)

برای مشاهده تصویر با سایز بزرگتر بر روی تصویر کلیک کنید

دربند روستای شیخدر آباد

تدوین فیلم: مهندس غلامرضا شاهمحمدی

تصاویر ارسالی از آقای فرهود علیمحمدی

اگر اطلاعات موثق دیگری از روستای شیخ دار آوا میانه دارید لطفاً آن را از طریق فرم دیدگاه‌های زیر با ما به اشتراک بگذارید تا به نام شما در این مطلب برای سایر خوانندگان به اشتراک بگذاریم.
و در صورتی که اطلاعات ارسالی را از کتاب یا وبلاگ خاصی بدست آورده‌اید لطفاً منبع آن را نیز همراه با مطلب ارسالی قید کنید.