هوراند یکی از شهرستانهای شمالی استان آذربایجان شرقی است. مرکز اداری این شهرستان، شهر هوراند است.
جمعیت شهرستان هوراند در سال ۱۳۹۵ خورشیدی بالغ بر ۲۰٬۷۰۱ نفر بوده و کمجمعیتترین شهرستان استان محسوب میشود.
همزمان با ارتقای بخش هوراند به شهرستان در تاریخ ۲ مرداد ۱۳۹۲ خورشیدی، ابراهیم فریادخواه به عنوان نخستین فرماندار این شهرستان برگزیده شد. پس از گذشت ۳ سال و در تاریخ ۱۶ خرداد ۱۳۹۵ خورشیدی، حکم فرمانداری هوراند به زینالعابدین مردانیان تعلق گرفت.
سابقه تاریخی
شهرستان هوراند که یکی از بخشهای تابعه شهرستان اهر بود در مرداد ماه سال 1392 بر اساس ابلاغیه معاون اول رییس جمهور تشکیل شد.
موقعیت جغرافیایی
این شهرستان در 170 کیلومتری تبریز واقع شده و از سمت شمال و غرب با شهرستان کلیبر، از سمت شرق با استان اردبیل و از سمت جنوب با شهرستان اهر هممرز است.
تقسیمات کشوری
طبق آخرین تقسیمات کشوری شهرستان هوراند دارای دو بخش به نامهای مرکزی و چهاردانگه و یک نقطه شهری به نام هوراند میباشد. قلعه پشتاب از آثار تاریخی روستای پشتاب، در نزدیکی هوراند است.
وجه تسمیه
درمورد ریشه واژه هوراند عقاید مختلفی وجود دارد گروهی آن را فارسی و گروهی نیز واژهای ترکی میدانند. بسیاری از محققان نامهای زیر را از یک ریشه میدانند: اهر – هوری بره – هووای – هوراند – هریس – هومای – هورمان – و… .
برخی نام هوراند را برگرفته از نام قوم هوری میدانند، هوریها یا خوریها مردم باستانی آسیای صغیر و شرق و غرب میانرودان شمالی و سوریه بودند، که (تقریباً ۲۵۰۰ ق.م.) از کوههای جنوب دریای خزر به سرزمین بین هیتیان و آشور، شرق دجله و منطقه کوهسار زاگرس و از آنجا آنها در مناطق بینالنهرین شمالی و سوریه و حتی ساحل مدیترانه پخش شدند.
برخی نیز معتقدند واژهٔ هوراند، از واژهٔ فارسی اهوراوند ساخته شده که در طول سالیان دراز به هوراند تبدیل شدهاست. گفته میشود که معنی واژهٔ اهوراوند، خدای زیباییها است که شاید بهدلیل زیبایی کمنظیر این شهر، به این نام خوانده شدهاست.
فرهنگ
زبان رایج اهالی این منطقه ترکی آذربایجانی بوده و در بعضی از نقاط لهجههای تاتی و هرزندی نیز وجود دارد. مذهب اهالی این شهرستان شیعه اثنی عشری میباشد. بر خلاف آنچه به نظر میرسد مدم این شهر دارای سطح نسبی سواد بالایی هستند که نمونه آن دیپلمه بودن اکثریت قریب به اتفاق دختران شهر است، این شهر با دارا بودن دانشگاه رو به سوی توسعه علمی و فرهنگی نیز میرود.
جغرافیا
این شهر در ۴۷ درجه و۳۷ دقیقه طول شرقی و ۳۸ درجه و ۸ دقیقه عرض شمالی قرار گرفتهاست و ارتفاع آن از ۱۰۲۴ متر در مرتفعترین نقاط شهر تا ۸۶۰ متر در نقاط پست شهر متغیر است.
استان آذربایجان شرقی دارای وسعت ۴۵۰ هزار کیلومتر مربع است که از این میزان ۱۸۸ هزار هکتار آن پوشیده از جنگل است. از ۱۸۸ هزار هکتار جنگل، ۱۶۴ هزار هکتار آن جنگلهای بکر قره داغ یا ارسباران شامل مناطق اهر ، هوراند، کلیبر و خدآفرین است.
همچنین ۱۳ هکتار از جنگلهای منطقه قره داغ یا ارسباران در بخش مرکزی اهر و بخش هوراند واقع شدهاست. منطقه هوراند شامل کوههای بلند و درختان گوناگون است که نگاه هر بینندهای را مجذوب و حیران خویش میسازد و همچنین زیستگاه جانورانی است که گاهی از نظر تنوع در جهان بی نظیر میباشند.
از جمله: خرس قهوهای، خوک وحشی، روباه، شغال، گرگ، سیاه گوش و…. ، و پرندگانی از قبیل: کبک، کبک چیل، جی جاق، کلاغ نوک قرمز و پرندگان شکاری چون عقاب طلایی، شاهین و … همچنین از لحظ پوشش گیاهی دارای گونههای مختلف گیاهی و درختی منحصر به فرد سرخدار، ممرز، بلوط ، فندق، گردو و سماق و … میباشد.
آب و هوای این منطقه معتدل کوهستانی است که در زمستان با یخبندانهای کوتاه مدت و هوایی خنک و مطلوب و تابستانهایی نسبتاً گرم و نسیمهای خنک و روح نواز همراه است.
منبع نوشته: eachto.org
هوراند و جاذبه های گردشگری آن
قلعه پشتو
قلعه پشتو در روستای پیشتاب از توابع بخش هوراند در ارتفاع ۳۰۰۰ متری ساخته شده است و متعلق به دوره اشکانی میباشد. حصارهای آن بسیار مرتفع و صخرهای است و دور تا دورش را پرتگاههای عمیق احاطه کرده است.
تنها راه ورودی به قلعه معبری است از سمت شمال با ۲۲۰ پله سنگی دست تراش. در ساخت دیوارهای قلعه از سنگهای لاشهای، ملات گل رس، ساروج و تعدادی آجر استفاده شده است.
آثار بدست آمده از درون قلعه که سفالهای بدون نقش و نگار قدیمی است، نشان میدهد که این قلعه در اوایل تسلط اسلام بر منطقه ارسباران و قره داغ مورد استفاده قرار گرفته است.
از این قلعه که شبیه قلعه بابک و شاید همزمان با آن بوده است به هنگام نبرد با اعراب حاکم بر منطقه استفاده نظامی میشده است.
این قلعه تنها یک راه باریک برای ورود دارد و در سه سمت دیگر آن پرتگاههای مخوفی دیده میشود که قلعه را نفوذ ناپذیر ساختهاست. دیرینگی آن به دورههای اشکانی و ساسانی میرسد.
قوبول دره سی
جنگلهای هوراند
شهرستان هوراند با داربودن ۱۱ هزار هکتار اراضی جنگلی گونههای نادر و خاصی از جمله ارس، سرخدار، سماق را به خود اختصاص داده که در کل دنیا مساحت سرخدار کمتر از 5 هزار هکتار بوده که ۱ درصد آن را جنگلهای شهرستان هوراند به خود اختصاص داده است.
این شهرستان دارای سه ذخیرهگاه مهم ارس، سرخدار و سماق در مناطق فندقلو، کورن، قره درویش، هوای، جعفرآباد، وروجن و تابستانق میباشد.
منطقه گردشگری بکر و زیبای هوراند
منطقه حفاظت شده هوراند یکی از مناطق بکر و زیبای ارسباران در استان آذربایجان شرقی است. در یک کلام هوراند عبارت از کوههای بلند و درختان گوناگون است که منظره زیبای آن نگاه هر بینندهای را بخود جذب میکند.
ویژگی جغرافیایی:
۱۳ هزار هکتار از جنگل های بکر ارسباران، مراتع و منابع طبیعی، بیش از یکهزار و ۳۰۰ گونه گیاهی
ویژگی جانوری:
خرس قهوهای، خوک وحشی، روباه، شغال، گرگ، سیاه گوش و پرندگانی از قبیل کبک، کبک چیل، جی جاق، کلاغ نوک قرمز و پرندگان شکاری چون عقاب طلایی، شاهین.
ویژگی گیاهی:
گونههای مختلف گیاهی و درختی منحصر به فرد سرخدار، ممرز، بلوط ، فندق، گردو و سماق و …
ویژگی خاص:
سماق طبیعی و ناب روستاهای هوراند یکی از تولیدات مهم منطقه است.
منبع نوشته: tripyar.com